Het Rijnlands Model bij Versa – Een Verhaal van Empowerment en Impact

Ik kwam in 2017 bij Versa en had het Rijnlands gedachtegoed al bij me. En dat landde hier op vruchtbare bodem: na een periode waarin het werk bij Versa juist erg hiërarchisch en formeel was georganiseerd, was men hard toe aan meer ruimte voor de medewerkers om hen te laten doen waar ze goed in zijn. Om gebiedsgericht te werken, vanuit vakmanschap, en met maximale transparantie. Dat was natuurlijk niet van de ene op de andere dag zo. We hebben de verandering vrij pragmatisch en flexibel aangepakt en hebben het verlangen dat er al heerste, verder op gang gebracht. Door veel te vertellen over het gedachtengoed van het Rijnlands model, werd vanzelf duidelijk welke teams hiermee aan de slag wilden. Zo zijn we stap voor stap gaan uitbreiden, ook gebruikmakend van natuurlijke momenten om een team om te ‘klappen’, bijvoorbeeld wanneer een manager met pensioen ging.

Het verschil met hoe we voorheen werkten? Alle beslissingen worden met het hele team genomen. Begrotingen worden nu op teamniveau gemaakt, de (o.a. financieel) adviseurs ondersteunen hen daar alleen bij. Wat ook echt anders is dan voorheen: als iets niet lukt in een team, dan moeten de medewerkers de oorzaak en de oplossing in hun team zoeken, ze kunnen dat niet meer bij een manager neerleggen. Dat is best confronterend. Daar staat natuurlijk veel tegenover. De medewerker heeft nu maximale ruimte om te doen wat nodig is. Want zij, de teams, zijn in de wijken, weten wat daar speelt en wat er nodig is om de inwoners te ondersteunen en te stimuleren. Als je dan korte lijnen hebt, kun je veel sneller en effectiever inspelen op de behoefte in de wijk. Zo vragen teams zelf rechtstreeks subsidie aan bij de gemeente, daar zit geen management tussen.

De gemeente vindt dat soms wel lastig, en denken vaak vanuit hun opdrachtgeverschap. Wij werken voor hen, dus wij moeten verantwoording afleggen aan de gemeente. Onze visie is dat wij niet voor de gemeente werken, maar voor de gemeenschap, de inwoners! Als we dan gaan monitoren, willen wij wel weten waarom, wat dat oplevert. Dus we stellen op onze beurt ook kritische vragen aan de gemeente over hun vraag om controle. Dat wringt soms.
Natuurlijk snappen we allemaal dat je wel íets moet laten zien, moet verantwoorden hoe je het geld hebt besteed en wat de opbrengst is. Wanneer een opbouwwerker bijvoorbeeld volop bezig is geweest met koffietafels in de wijk, dan ben je benieuwd wat dat heeft opgeleverd. Het lastige is alleen, en dat staat nog los van werken volgens het Rijnlands model, dat het effect van welzijn lastig te meten is in getallen. Kijk, heb je iemand die een individueel traject volgt, dan kun je vrij makkelijk laten zien wat het effect is. Op wijkniveau is dat lastiger. De enige manier om die informatie op te halen, is door de wijken in te gaan, met mensen te praten. Wij hebben met de acht gemeentes waarin wij werken de afgelopen jaren veel reflectiegesprekken gehad in en met de wijken, met een ambtenaar erbij. Dan bespraken we waar we in de wijk samen aan wilden werken. Zo krijg je wel degelijk een indruk van de impact van je werk.

Is onze impact significant verbeterd sinds we volgens het Rijnlands model werken? Ook dat is lastig aan te geven. Maar we weten wel dat onze medewerkers nu sneller en beter kunnen inspelen op wat een wijk vraagt. Dat ze – en daar moesten veel collega’s echt wel aan wennen – eigenaarschap en verantwoordelijkheid hebben. En vertrouwen! Het is niet zo dat wij mensen zomaar wat laten uitproberen; de basis is hun vakmanschap. Daar hebben we de afgelopen jaren centraal sterk op ingezet en in geïnvesteerd. En als dat vakmanschap goed zit, dán kun je loslaten. En dan komt de wijken alleen maar ten goede. Wat ook een mooie opbrengst is, is dat collega’s nu meer gewend zijn om kritisch naar elkaar en zichzelf te kijken. Dat is soms best eng, maar dat gaat steeds beter. En die maximale transparantie is er nu ook, ik kan oprecht zeggen dat er in onze organisatie geen vertrouwelijke stukken meer zijn. Dus ja, al met al heeft het werken volgens het Rijnlands model zowel binnen als buiten veel goeds opgeleverd!”