Van opdrachtnemer naar partner en adviseur

‘De gemeente is niet meer onze opdrachtgever, maar onze partner om vraagstukken in de samenleving aan te pakken.’ Het sociaal werk heeft die positie verworven door haar voortvarend aanpakken tijdens de pandemie. Aldus Raymond Clement, bestuurder van de MIK & PIW Groep in Zuid-Limburg. Een nieuwe uitdaging is hulp aan Oekraïense vluchtelingen.

Alle voorzorgsmaatregelen zijn afgeschaft. Hoe reageren je medewerkers daarop?

‘Iedereen snakt naar een open samenleving en nu die er zo’n beetje is voelt dat niet bevredigend. Er is weinig blijheid. Dat komt door het gewicht van twee jaar lang improviseren, activiteiten en bijeenkomsten optuigen en die toch weer aanpassen of verzetten. Er is veel gevraagd van sociaal werkers. Hun rugzak is vol. En wellicht is er ook twijfel. Komt er straks weer een ernstiger variant van het virus? Wat betekent dat dan weer voor ons werk?’

Waar liep je zelf het meest tegenaan tijdens de pandemie?

Het was fantastisch wat voor werk onze medewerkers allemaal verzetten. Ze verzorgden bijvoorbeeld kinderopvang voor zorgmedewerkers van ziekenhuizen, zodat die konden blijven werken. Maar ik maakte me ook wel zorgen over de belastbaarheid en de gezondheid van mijn medewerkers. Bestuurlijk heb ik mij nergens geremd gevoed.’

Wat is voor jou de belangrijkste les van de pandemie?

‘Er zijn meerdere positieve punten. Een aantal heilige huisjes is doorbroken. Voorheen dachten veel managers dat medewerkers op kantoor moesten werken en dat je ze zou moeten kunnen klokken. Nu hebben we ervaren dat thuiswerken heel goed gaat! Dat medewerkers nog creatiever zijn in het vinden van oplossingen en nieuwe werkwijzen dan we dachten! En vooral ook dat de gemeente niet meer onze opdrachtgever, maar onze partner is om vraagstukken in de samenleving op te lossen. Wij adviseren wethouders, wij zijn ambtenaren ten dienste. Zelfs als corona als onze gemeenschappelijke vijand verdwenen is, blijven we samenwerken als partners.’

In onze sector is men vaak te bescheiden, toch?

‘Wij moeten ons niet te klein maken, maar groter denken. Er wordt nog steeds een stammenstrijd in onze sector gevoerd. Over opbouwwerkers versus sociaal werkers bijvoorbeeld. En dan zeg ik: ophouden! Daar moeten we van af. Laat dat verleden rusten en ontwikkel samen met gemeenten en kernpartners iets nieuws!’

Zijn er binnen jouw organisatie — of in partnerschap met andere organisaties — nieuwe aanpakken ontwikkeld?

‘Absoluut! Maar nog belangrijker is dat er andersoortige verbindingen zijn ontstaan. Ik ben er voorstander van dat we drie pontons vormen. Het eerste ponton omvat sociaal werk dat zich rond het primair en secundair onderwijs plooit. Het kinderwerk en het jongerenwerk speelt daar een belangrijke rol. Het tweede ponton is dat van de begeleiding. Daar vinden we onder meer het maatschappelijk werk en het schoolmaatschappelijk werk. Het derde ponton is dat van specialistische zorg, zoals de Jeugd GGZ. Samen moeten de partners op de pontons zorgen dat er niemand in het water valt.’

Waarin onderscheidt het sociaal werk op die pontons zich van andere organisaties?

‘De gemeente is niet meer onze opdrachtgever, maar onze partner Weten wat daar speelt. En we pakken daar aan. Dat hebben we in de pandemie duidelijk laten zien en daarom kunnen we nu de rol van partner en adviseur pakken. Bovendien kunnen wij samenwerking tussen verschillende partners goed faciliteren.’

Moeten die organisaties van elk ponton dan samen een coë¶peratie vormen?

‘Nee, ik geloof niet zo in coë¶peraties maar meer in een netwerk van samenwerkende organisaties. Hoe je straks de governance oplost is een spannende. Mijn eigen Raad van Toezicht vraagt mij ook: waar rekenen wij jou straks op af?’

De pandemie is achter de rug en we zitten al weer in de volgende crisis: de oorlog in Oekraïne. De vluchtelingenstroom richting Nederland komt op gang. Veel Nederlanders willen helpen. Wat voor rol zie jij voor jouw organisatie? Wordt er al een beroep op jullie gedaan?

‘Onze organisatie MIK & PIW Groep is uiteraard in nauwe afstemming met gemeenten en scholenkoepels voor primair en voortgezet onderwijs. Er wordt ingezet op het faciliteren van kinderopvang op diverse locaties, samenwerking met locaties waar noodopvang geboden wordt in onze veiligheidsregio en het ondersteunen van vrijwilligers. Op dit moment verkeren we nog in de vroegste fase. Het ingezette beleid kan daardoor de komende dagen of weken snel wijzigen.’