Voortvarende inzet voor vluchtelingen van kerken, gemeente en De Boei

Op welke manier zijn de kerken actief?
‘Een mooi voorbeeld vormen de kerken van Eemsdijk. Dat is een buurtschap in onze gemeente met ongeveer achthonderd inwoners. Daar zijn drie kerken die met elkaar bedachten hoe ze Oekraïners konden helpen. Ze zijn met een bus naar Oekraïne gegaan en hebben daar 40 vluchtelingen opgehaald. Vë³ë³r die tijd organiseerden ze al bijeenkomsten in de kerken om in gesprek te gaan met mensen die gastgezin voor vluchtelingen wilden zijn. Hoe doe je dat? Wat voor afspraken maak je met elkaar? De vluchtelingen slapen en ontbijten bij de gastgezinnen. Overdag hebben ze activiteiten in een van de kerken en daar krijgen ze ook een warme maaltijd. Dat is allemaal strak georganiseerd. En voor elke vluchteling zijn twee gastgezinnen. Als het ene gastgezin op vakantie gaat, kunnen de vluchtelingen bij het andere gezin terecht. Ook in Spakenburg en Bunschoten zijn de kerken actief in de opvang van vluchtelingen.’

En wat doet de gemeente?
‘De gemeente organiseert opvang in drie panden. In een oud schoolgebouw verblijven nu 36 vluchtelingen. In een ander leegstaand gebouw zijn nu 25 vluchtelingen gehuisvest en ook nog zes in een klein pand van de gemeente. In rap tempo zijn die accommodaties zodanig omgebouwd dat alle vluchtelingen hun eigen plekje hebben. Er zijn locatiemanagers van de gemeente, die zorgen dat alles wat met de accommodatie te maken heeft goed georganiseerd is. Dat de warme maaltijden goed geregeld zijn, dat iedereen leefgeld krijgt.’

Wat doen jullie vanuit het sociaal werk?
‘Een sociaal werker van ons voert een op een gesprekken met alle vluchtelingen om erachter te komen hoe het met hen gaat en wat zij nodig hebben. En om hen te informeren over de mogelijkheden in Nederland. Vrijwilligers van De Boei maken vluchtelingen wegwijs in het dorp, gaan met hen naar de supermarkt, beantwoorden vragen, organiseren knutselactiviteiten voor kinderen en dergelijke. Er is een oproep gedaan naar de bevolking om fietsen in te leveren die door de plaatselijke fietsenmakers opgeknapt konden worden. Dat is weer geregeld door de plaatselijke Genadebank, dat is een soort voedselbank. De gemeente zorgt dat kinderen en jongeren onderwijs krijgen, waar De Boei weer vrijwilligers voor levert. Overigens krijgt 80 procent van deze kinderen en jongeren les vanuit hun eigen scholen in Oekraïne. Voor iemand die een mode-opleiding volgt is een naaimachine geregeld.’

Richten de kerken, de gemeente en De Boei zich vooral op praktische hulp of is er ook aandacht voor eventuele trauma’s van vluchtelingen?
‘We hebben onszelf een webinar cadeau gegeven over hoe we om kunnen gaan met mensen die in oorlogssituaties verkeerden. In dat webinar kwamen ook ervaringsdeskundigen aan het woord. Dat webinar is erg nuttig voor ons. Uit de verhalen van deze ervaringsdeskundigen bleek dat 75 procent van de vluchtelingen zelf hun weg vinden en dat een kwart extra aandacht nodig heeft. Het begeleiden van traumaverwerking is een vak apart. Het gebeurt nu al via huisartsen, die vluchtelingen doorverwijzen naar de ggz, die een team speciaal voor de vluchtelingen hebben opgezet. De leden van dat team hebben ervaring met posttraumatische stress. De huisartsen in onze gemeente hebben een onderlinge verdeling van wie op welke gemeentelijke opvangplaatsen werken. Mensen die thuis een vluchteling hebben en zien dat die last heeft van trauma’s, kunnen contact opnemen met onze sociaal werker. Wij kijken dan hoe we het snelst kunnen schakelen en zorgen dat die vluchteling bij dat ggz-team terecht komt of bij een psycholoog die als vrijwilliger meewerkt.’

Het lijkt erop dat jullie samen met de gemeente en de kerken een prima aanpak hebben. Wat is het grootste dilemma?
‘In een crisissituatie willen veel mensen helpen, de handen uit de mouwen steken. Mijn ervaring is: eerst goed kijken en luisteren wat de behoefte is, vë³ë³r je in de doestand gaat.’

Is die bereidheid om Oekraïense vluchtelingen te helpen groter dan bijvoorbeeld hulp voor Syrische of Afghaanse vluchtelingen?
‘Eerder hebben inwoners van onze gemeente een groep Syrische vluchtelingen geholpen met de eerste opvang, maar dat ging via het AZC en dat duurde maar een week. De Syrische vluchtelingen die hier uiteindelijke zijn komen wonen, zijn ook best snel geïntegreerd. Maar persoonlijk denk ik regelmatig aan de vluchtelingen in Griekenland die maar wachten en wachten om die kampen uit te komen… Voor Oekraïense vluchtelingen is de situatie natuurlijk totaal anders. Zij kunnen op eigen initiatief hierheen komen. Of worden hierheen gehaald. Maar dat grote verschil met vluchtelingen in Griekenland voelt wel ongemakkelijk.’

Kees Neefjes
Verdiwel