Wij zijn de linking-pin!

‘We kunnen veel meer dan we dachten!’ zegt Roxana Asmus, algemeen directeur van Incluzio over lessen uit de pandemie. ‘Digitale vormen van ondersteuning namen een hoge vlucht. Een andere belangrijke les is dat we veel hebben bijgedragen aan sterke gemeenschappen waarin mensen omzien naar elkaar. We hebben nieuwe manieren gevonden om die gemeenschappen te versterken. Bijvoorbeeld kaartjes in de brievenbus doen, met koffie langs komen en dan een praatje maken, balkon beweegacties, uitdelen van maaltijden. Gewoon laagdrempelig de vraag stellen: Hoe gaat het met u? In deze tijd hebben we laten zien wat we waard zijn!’

Tot voor kort was Roxana operationeel directeur van Incluzio, waar zij sinds 1 januari 2022 algemeen directeur van is. Incluzio voert sociaal werk uit in onder andere Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Hollands Kroon, Venlo, Leiden, Leiderdorp, Rheden, Zaandam, Twente en de Achterhoek. Momenteel heeft Incluzio ongeveer 3.000 medewerkers. Naast het werken in het sociaal domein levert Incluzio thuisdiensten en zorg op afstand in vele gemeenten.

Welke nieuwe vragen komen er in deze pandemie met zijn lockdowns op jouw organisatie af?
‘Na een ronde door de hele organisatie heb ik enerzijds de geruststelling dat onze medewerkers de meeste mensen bereiken die zij wë­llen bereiken. Vanaf het begin hebben we veel geïnvesteerd in het in contact blijven met inwoners. Zo zijn jongerenwerkers gewoon de straat op gegaan. De contacten met kwetsbare inwoners hebben zij versterkt met belcirkels, huisbezoeken, digitale contacten — ook met ouderen — en via vrijwilligers. Buurthuizen zijn open gebleven voor kwetsbare inwoners. Anderzijds merken we nu dat de druk op de jeugdzorg erg groot is. Er zijn spanningen in gezinnen, veel jongeren lopen vast. Dit zien wij terug in de sociale basis.’

Wat kan Incluzio voor deze jongeren betekenen?
‘Wij hebben het evidence based programma “Join Us” geïntroduceerd, waarin getrainde jongerenwerkers in contact komen met jongeren die eenzaam zijn. Jongeren die zich eenzaam voelen, apathisch geworden zijn, zich vervelen, hun motivatie voor school kwijt zijn. Die worstelen met sombere of depressieve gevoelens en worstelen met hun identiteit. Deze jongerenwerkers stimuleren jongeren om elkaar wekelijks in een groep te ontmoeten, doelen te stellen voor de toekomst, ervaringen te delen en samen activiteiten te ondernemen. We deden al veel aan sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen en jongeren. In de pandemie hebben we gemerkt dat kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblematiek vastliepen, daar hebben we samen met scholen extra begeleiding voor georganiseerd.’

Is er in jouw organisatie sprake van polarisatie tussen voor- en tegenstanders van de voorzorgsmaatregelen?
‘Ons beleid is simpel: onze organisatie volgt het overheidsbeleid en vanuit onze functie dragen wij dat uit. We werken mee aan de vaccinatiecampagne, proberen inwoners te overtuigen van het nut van vaccinatie. We maken ook filmpjes met huisartsen voor inwoners om hen te wijzen op het nut van vaccinatie. Voor mensen die de taal matig spreken of wat verder van de samenleving afstaan, hebben we spreekuren en hebben we deur-tot-deur-acties. Natuurlijk hebben wij ook te maken met bezoekers die weigeren een mondkapje te dragen, de anderhalve meter onzin vinden. Wij hebben ook te maken met medewerkers die zich niet willen vaccineren. Dat is dan hun eigen afweging, ze moeten wel de maatregelen volgen. Ik hoor van jongerenwerkers dat zij soms pittige discussies met jongeren voeren over vaccinatie. In teambespreking en intervisie is daar veel aandacht voor. Jongerenwerkers maken vlogs en filmpjes en gaan zo in gesprek met jongeren over Covid, overheidsmaatregelen en vaccinatie.’

Hoe zorg jij er als bestuurder voor dat medewerkers de moed erin houden tijdens de pandemie met steeds opnieuw beperkingen?
‘De inwoners, de vrijwilligers, onze professionals en teamcoaches hebben waar dat lukte face-to-face contact met elkaar gehad. Het management en de staf van Incluzio hebben meer thuis gewerkt. Tegelijkertijd is het zo dat we het afgelopen jaar veel hebben geïnvesteerd in contacten met medewerkers. Dat deden we op verschillende manieren: met kaartjes, attenties, vlogs en filmpjes. Aan de andere kant zie ik wel wat meer ziekteverzuim. En ik merk ook dat iedereen het intussen zat is. Medewerkers leven ook mee met lokale ondernemers die door de lockdown in problemen komen. En natuurlijk vooral met jongeren die onder de beperkingen lijden. Ik zie een enorme drive en betrokkenheid bij alle medewerkers om hun doelgroepen op het juiste moment de juiste ondersteuning te geven.’

Je zei al dat de buurthuizen open zijn. Wat gebeurt daar nu allemaal?
‘Veel activiteiten voor kwetsbare groepen, bijvoorbeeld dagbesteding. Vanuit de buurthuizen worden ook wandelingen gemaakt in kleine groepjes, spreekuren armoede en schulden worden door vrijwilligers gedraaid. Er zijn themabijeenkomsten over seksuele intimidatie op straat, de Herstelacademie is gewoon open enzovoorts. Voor kwetsbare jongeren zijn er sport- en ontmoetingsactiviteiten. Er zijn koffieafspraken en meer een-op-een begeleidingsafspraken dan gewoonlijk. Als er weer wat meer mag, kunnen die groepjes weer groter worden.

Wat is het belangrijkste knelpunt in deze tijd?
‘De verstopping in de jeugdzorg, waardoor voor jongeren niet de juiste begeleiding voor handen is. Daarom is er meer vraag naar inzet in het voorliggend veld. Daar ligt een uitdaging voor onze jongerenwerkers, ik vertelde al over “Join us”. Maar ook voor andere kwetsbare groepen ontwikkelen onze sociaal werkers nieuwe activiteiten en nieuwe werkwijzen. Zo hebben we samen met het wijkteam de aanpak “Goed geland” neergezet. Bij die aanpak draait het om terugkerende vragen van inwoners met mentale vraagstukken en LVB problematiek. Zij komen regelmatig bij het wijkteam aankloppen. Er is nu een werkwijze ontwikkeld waarbij de sociale basis aan deze inwoners wordt gekoppeld. De sociale basis zet in op versterking van het eigen netwerk door deelname aan activiteiten en koppeling aan getrainde vrijwilligers. Door een sterker eigen netwerk hebben inwoners vaker iemand bij wie ze hun verhaal kwijt kunnen. Deze aanpak voorkomt eenzaamheid en zorgt ervoor dat mensen niet met problemen blijven lopen.’

Wat zijn de belangrijkste lessen die jij uit de pandemie trekt?
‘Als ik zie hoeveel creativiteit en doorzettingsvermogen onze medewerkers aan de dag legden om kwetsbare doelgroepen te blijven ondersteunen, dan ben ik daar heel trots op. Digitale vormen van ondersteuning namen een hoge vlucht. Met digitale dienstverlening kunnen we veel meer dan we verwacht hadden, ook voor ouderen.
‘Een andere belangrijke les is dat we veel hebben bijgedragen aan sterke gemeenschappen waarin mensen omzien naar elkaar. We hebben nieuwe manieren gevonden om die gemeenschappen te versterken. In dat versterken werken we samen met uiteenlopende lokale initiatieven, met scholen, kleine ondernemers en informele netwerken in de wijken. Daar moeten wij als organisatie voor sociaal werk ons veel meer op profileren. In de pandemie hebben wij laten zien dat we een verbindende schakel zijn tussen de overheid en inwoners waarmee de overheid niet of beperkt contact heeft. Wij zijn de Linking-Pin!’

Kees Neefjes, Verdiwel